Güneydoğu’da hafta sonu ne yapılır sorusuna en güzel cevaplardan biri sanırım Birecik. Daha önce sadece geçtiğim, bu geçtiğimiz hafta sonu ilk defa gittiğim bir yerdi. Havaların güzelleşmesi ile Fırat nehrinde uçan martılara insanlar eşlik ederek yürüyorlardı. Her şey bir yana düz bir ovanın içerisinde Fırat nehri birçok şeye can olmuş. Doğu Karadeniz gezimize giderken Erzincan’a kadar yol boyunca Fırat nehrini takip etmiştik. Öyle bir coğrafyaya yayılmış ki, ta Basra Körfezinden denize dökülüyor. Kendine göre küçük ama Fırat Nehri sayesinde Güneydoğunun en güzel ilçelerinden biri olmuş Birecik. Size de tavsiyem bu topraklardan geçiyorsanız, bir kere bile uğrayıp bu şirin kenti görmeniz olacaktır.
Başlıklara gitmek için
Birecik Hakkında
Birecik, Şanlıurfa il sınırları içerisinde ve Gaziantep sınırında bulunan kendine has güzel bir ilçedir. Bin bir coğrafyadan geçen Fırat Nehrinin hemen yanında kurulmuş olan Birecik, en güzel yanını belki de buradan almakta. Nesli tükenmek üzere olan Kelaynak kuşlarına da ev sahipliği yapmaktadır. Birecik, doğu batı güzergâhı üzerinde olmasından ve Fırat Nehri kenarında olmasından tarih boyunca hem önemli yerleşimlere sahne olmuştur. Tarih te Hitililerin, Asurluların, Perslerin, Makedonya, Roma ve Bizans egemenliği altında bulunmuştur. Bir dönem Arap işgali altında bulunan Birecik, 11. Yy. dan sonra Selçukluların hakimiyeti altına girmiştir. Daha sonra Artuklu, Eyyübiler, Akkoyunlu ve Karakoyunluların hâkimiyetleri altında kalmıştır. 1517 yılında Osmanlı Devleti topraklarına giren Birecik, 1919 yılında İngiliz işgalinde kalmıştır. Kısa bir süre Halep vilayetine bağlı Urfa Sancağının kazası iken, Cumhuriyet’in ilanı ile Şanlıurfa’ya bağlı ilçe olmuştur.
Birecik, Şanlıurfa ile Gaziantep’i birbirine bağlayan D400 karayolu üzerinde bulunuyor. Bu da Birecik’e kara yolu ile ulaşımı kolaylaştırmaktadır. Özellikle Birecik eski dönemlerde ticaret yolu üzerinde olması ile ticaretin geliştiği bir yerdi. Daha sonra tren yolunun Karkamış’a yapılması ile birlikte ticaret gerilemiş. Günümüzde hala kullanılmakta olan Birecik köprüsü ile eski ticaret hacmini yeniden yakalamış. Bu kadar öneme sahip olan D400 karayolu artık otoban olmasından dolayı çok kullanılmıyor.
Birecik Gezilecek Yerler
1- Fırat Nehri Sahili:
Birecik’in en güzel yanı Fırat Nehri kenarına kurulmuş olmasıdır. Ağrı Diyadin’den başlayan Murat nehri ve Erzurum Dumludağ’dan başlayan Karasu Nehirlerinin birleşiminin devamında binlerce Km aktıktan sonra Birecik’ten geçen Fırat Nehri, kente çok şey kattığı ortada. Birecik’te dolaşırken kendinizi sanki deniz kenarında sahilde geziyormuş gibi hissedebilirsiniz. Uçuşan martıları besleyenler ve sahilde balık tutan insanları görünce bu anlattıklarıma hak vereceksiniz. Sahilde bulunan yürüyüş yolu boyunca çeşitli restoranlar, çocuk parkları, yeşil bahçeler ve kafeler bulmak mümkün. Özellikle çevre kentlerden şehir gürültüsünden kurtulmak isteyenlerin ve hafta sonu stresini atmak isteyenlerin ilk tercihlerinden biri Birecik diyebiliriz. Yolunuz buradan geçerse mutlaka uğramadan geçmeyin.
Fırat Nehri Sahil konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
2- Birecik Kalesi ve Surları:
Birecik kalesi, Asurlular döneminde yapılmış Birecik’in önemli tarihi eserlerinden biridir. Kale, Birecik’i çevreleyen surların devamında ayakta kalan ender kısmıdır. 13. Yüzyılda inşa edilen kale, Romalılar, franklar ve Memlüklü’ler döneminde toplamda üç kez onarım görmüştür. Birecik’in kuzeyinde bulunan kale, hemen nehir kenarında bulunmakta.
Büyük çoğunluğu tahribata uğramış ve günümüze çok az bölümü kalmış olan Birecik Surları ise üzerinde bulunan kitabeye göre 1483 yılında Memlüklü’ler tarafından yapılmıştır. Surların Urfa ve Meçan kapısı hala ayakta bulunmaktadır.
Birecik Kalesi ve Surları konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
3- Birecik Ulu Camii:
Birecik kent merkezinde bulunan Ulu camii, kitabeye göre Memlüklü Sultanı Melik Eşref Şaban tarafından 1365 yılında yaptırıldığı yazmaktadır. Yakın zamanda birçok yerinde yeni eklemelerin yapıldığı Ulu Camii, tarihi görünümünü korumaktadır.
Birecik Ulu Camii konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
4- Mahmut Paşa Camii ve Hamamı:
Mahmut Paşa Camii Birecik kent merkezinde bulunan tek minareli avlusunda şadırvanı bulunan günümüze kadar yaşamış ender eserlerden biridir. Kapısında bulunan kitabeye göre Mahmut Paşa tarafından 1573 tarihinde yaptırılmıştır. Burmalı silindirik bir minaresi bulunmaktadır. Hemen yanında ise Hamamı bulunmaktadır.
Birecik Ulu Camii konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
5- Kelaynak Kuşları:
Kelaynak kuşları nesli tükenmekte olan ve Birecik ile özdeşleşmiş durumda olan bir kuş türü. Tarihe bakmak gerekirse, Nuh Peygamberin bereket sembolü olarak “Tufan’dan önce gemisine aldığı Kelaynak Kuşları geçmişte ülkemizden Kuzey Afrika’ya, Fas’tan Arap Yarımadasına kadar çok geniş bir çoğrafyada yaşıyorlarmış. Fakat zaman içerisinde avcılık ve üreme ortamlarının değiştirilmesi, rahatsız edilmesi gibi zararlı durumlardan dolayı sayılarında ciddi azalmalar meydana gelmiş. Günümüzde nesli tükenmekte olan bu kuş türü, dünyada Nil Nehri çevresinde ve ülkemizde sadece Birecik’te yaşamaktadır. Birecik’te bulunan Kelaynak Üreme İstasyonu sayesinde neslinin devamı sağlanmaktadır.
Birecik’e uğradığınızda kesinlikle bu nesli tükenmekte olan kelaynak kuşlarının neslinin devamını sağlamak için kurulan istasyona uğrayınız.
Kelaynak Kuşları Üreme İstasyonu konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
Birecik’e nasıl gidilir?
Birecik, Şanlıurfa ile Gaziantep’i birbirine bağlayan D400 karayolu üzerinde bulunuyor. Bu da Birecik’e kara yolu ile ulaşımı kolaylaştırmaktadır. Otoban üzerinden giderseniz Birecik gişelerinden çıktığınız vakit D400 karayolu üzerinden Birecik’e ulaşabilirsiniz. Karayolu tam kentin merkezinden geçiyor. Şanlıurfa kent merkezine yaklaşık, karayolundan 80 Km ve otobandan 100 km. mesafede bulunuyor. Bir diğer önemli kent merkezi Gaziantep’e yaklaşık 65 Km. mesafede bulunuyor.
En yakın havaalanı Gaziantep ve Şanlıurfa havaalanı. Her iki kent merkezinden buraya ulaşmak için araç kiralayabilir ya da Gaziantep, Şanlıurfa arası çalışan otobüsleri kullanabilirsiniz.
Birecik’e ne zaman gidilir?
Birecik, yazın sıcak ve kışında çok soğuk olmayan bir coğrafyanın içerisinde yer alıyor. Özellikle Fırat nehri ve barajların etkisi ile karasal iklim kendini ılıman iklime bırakmış gibi. Birecik’e yaz, kış her mevsim gidilebilir. Fakat her yerin yemyeşil olduğu ilkbahar mevsiminde gitmenizi tavsiye ederim. Çünkü Fırat’ın eşsiz güzelliğine kattığı yemyeşil doğası ile her yer harika görünüyor.
Birecik’te nerede kalınır?
Birecik öyle büyük bir kent merkezi olmadığından çok fazla kalınacak bir yer mevcut değil. Fakat kendine göre birkaç otel ve öğretmen evi gibi misafirhaneler mevcut. Zaten Birecik gezisini günü birlik bitirebileceğiniz ve bizde gün içerisinde gezip bitirdiğimiz için özellikle şurada kalabilirsiniz demeyeceğim.
Birecik’de ne yenir, içilir?
Konu ve yer Güneydoğu bölgesinde olunca lezzetler her zaman ön planda. Birecik’te çok güzel patlıcanlar yetişmekteymiş. Patlıcanlı en güzel yemek ise Patlıcan Kebabı. Ayrıca Haşhaş kebabı da çok meşhur ve oldukça çok tüketiliyor. İçerisinde haşhaş olduğundan değil, et ve baharatın zırha çekilmesi ile yapılan bir kebap türü. Lahmacun ve çiğ köfte zaten bu yörenin en lezzetlilerinden. Biz Fırat nehri kenarında Gülbaba Restoranında karnımızı doyurduk. Müşteri ilişkileri ve lezzetleri gayet güzeldi. Ortaya karışık bir menü yaptırdık ve birkaç lezzeti birlikte deneme fırsatımız oldu.
Fırat Nehri boyunca ve kent merkezinde bir kaç kebap ve balık restoranları bulunuyor. Gülbaba Restoran, Damla Et Balık Lokantası, İkinci Bahar Et Lokantası ve Sahil Lokantası bunlardan bazıları. Genelde hepsi temiz ve nezih mekanlar. Bunlardan herhangi birisini değerlendirebilirsiniz.
Birecik hakkında kendi notlarım
Güneydoğu bölgesinde Şanlıurfa üzerinden Diyarbakır ve birçok kent merkezine gelip gitme fırsatım oldu. Fakat Birecik otoban dışında kaldığı için uğrama ve gezme fırsatımız olmamıştı. Havaların güzel olduğu bir hafta sonu gezdik ve Fırat’ın üzerinde uçan martlarla kendimizi adeta sahilde hissettik. Bence Birecik bölgenin en güzel kent merkezlerinden biri. Hatta daha da iyileştirilmesi gerekiyor. Hafta sonu şehrin kalabalıklığından ve gürültüsünden uzaklaşmak isteyenlerin tercihi olacaktır. Fırat nehri kenarın belediyenin yapmış olduğu yeşil alanlar, oyun parkları ve yürüyüş parkurlarında ailenizle güzel vakit geçirebilirsiniz. Yolunuz buralardan geçerse, planlarınıza Birecik’i eklemeyi sakın unutmayın.
Biz gezdik gördük, Sen de Gez Gör Bence..
