Halfeti, Güneydoğu Anadolu’nun suya ve zamana direnen tarih kokan, küçücük şehirlerinden biri. Ne zamandır gitmek istediğimiz ama fırsat bulup gidemediğimiz Halfeti’ye sonunda gidebildik. Eskiden yanı başından akan Fırat nehrinin bütün güzelliğinin yansıdığı, yemyeşil olan Halfeti, Birecik barajının suları tutulması ile birlikte bir kısmı sular altında kalmış. Yıllara ve suya direnen Halfeti, yeni merkezine taşınsa da eski Halfeti yerli ve yabancı ziyaretçilerin gözdesi durumda. Sahil boyunca bulunan kafe ve restoranlar ziyaretçilerini ağırlıyor. Ayrıca Rum Kale ve Savaşan köyüne doğru yapılan tekne turu da bölgenin ekstra güzelliklerinden.
Bu yazımda “Halfeti hakkında, Halfeti nerede, Halfeti’ye nasıl gidilir, Halfeti’ye ne zaman gidilir, Halfeti’nde nerede kalınır, Halfeti’nde ne yenir içilir” kısaca “Halfeti Gezi Rehberi” başlıklarını ele alacağız.
Halfeti Hakkında
Şanlıurfa’nın bir ilçesi olan Halfeti’nin tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Günümüzde Rum Kale olarak bildiğimiz yer olan Halfeti’nin ilk yerleşim yerdir. Eski kaynaklara göre MÖ. 855 yılında Asur Kralı III. Salmanassar tarafından kurulduğu sanılmaktadır. O zaman ki adı ile “Şitamrat” tarih boyunca Hitit, Asur, Med, Pers, Makedon, Selevkos ve Partlar’ın idaresi altında kalmışlardır. Bizans döneminde ise “Romaion Kolya” adını alan Halfeti, Hz. Ömer tarafından fethedilerek Müslümanların hâkimiyetine geçmişlerdir. Zaman içerisinde Emevi, Abbasi, Selçuklu ve Eyyübiler hâkimiyeti altında olsa da Rum Kale olarak bilinen yerleşim yeri Müslüman topraklarının dışında kalmıştır.
Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlıların hâkimiyetine giren şehir, “Urumgala” ve “Rumkale” isimlerini alarak Halep eyaletine bağlanmıştır. Zaman içerisinde nüfusun azalması nedeniyle yerleşim yeri olarak günümüzdeki eski Halfeti dediğimiz yere taşınmıştır. 1926 yılına kadar Birecik’e bağlı bir mahalle iken 1954 yılında ilçe statüsü kazanmıştır.
Fırat nehri üzerine kurulan Birecik Barajının 1999 da su tutmaya başlaması ile Halfeti’nin %80i sular altında kalmıştır. Bu nedenden 15 Km. uzaklıkta bulunan yeni yerine taşınmıştır.
Eski mimari taş evlerinin sular altında kalan kısımları pek görünmese de Ulu Caminin bir kısmı ve bazı yapılar sular altında kaldıkları görünmekte. Özellikle Savaşan Köyü’nde bulunan sular içerisinde kalan Caminin minaresi buranın simgesi olmuş durumda.
Halfeti ülkemizden de bazı şehirlerin dâhil olduğu “Cittaslow” yani sakin şehir unvanına sahip.
Aşağıda eklediğim haritayı tam ekran olarak açıp, ayrıntılı olarak Halfeti ve çevresindeki gezilecek, görülebilecek yerleri inceleyebilirsiniz.
Halfeti Gezilecek Yerler
1- Fırat Nehri Sahili (Eski Halfeti):
Fırat nehri ile iç içe olan Eski Halfeti, kendinizi sahilde sanacağınız kadar güzel. Sahil boyunca yüzen kafe ve restoranlar bulunuyor. Halfeti’ye araç ile girince hemen solda araç park yeri var. Buraya aracınızı park edip, buradan yürüyerek kenti dolaşabilirsiniz.
Fırat Nehri Sahil konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
Ulu Camii:
Bir kısmı sular altında kalan Ulu Cami 1804 yılında yapımına başlanmış, 1807 yılında yapımı bitirilmiştir. Birecik barajının su tutmaya başlaması ile taban kısmı su altında kalmıştır. Tehlike oluşturmaması açısında çevresi çevrilerek girilmesi yasaktır. Nehir üstünden Halfeti’nin en güzel görüntüsünü Ulu Cami vermektedir.
Ulu Camii konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
Asma Köprü:
Eski Halfeti’yi sahilden yürüyerek devam ettiğinizde Ulu Camii yi geçince karşınıza uzunca bir asma köprü çıkıyor. Nehrin içe giren dallarından birinin üzerinde bulunan bu köprünün manzarası harika. Şehrin taş evlerinin olduğu bir tarafa bakan yerde olan asma köprüden balıkları da besleyebilirsiniz. Asma köprünün hemen alt kısmında da yüzen bir köprü yapmışlar ama asma köprünün manzarası daha güzel. Özellikle düğünü olan gençlerin dış çekim için tercih ettikleri yerlerden biri bu asma köprü diyebilirim. Biz oradayken birçok genç çift fotoğraf çektirmek için köprüye geliyordu.
Asma Köprü konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
2- Tekne Turu:
Tekne turu kişi başı 25 TL den satılıyor. Belediyenin bilet satış noktasından alabiliyorsunuz. Ayrıca kalabalık bir ekip iseniz kendiniz de ayrı bir tekne tutabiliyorsunuz. Bunun için 250 ile 400 TL arasında büyüklüğüne göre tekne kiralayabiliyorsunuz. Tekne turları sabah 7 ile akşam 21 saatleri arasında saat başı olarak çalışıyor. Eğer normal tur teknesi kiralayacaksanız ve teknenin üst katından yer tutmak istiyorsanız, bilet sırasından ön sıralardan yer tutmanızı öneririm. Arka sıralara kalınca üst katlar doluyor ve alt katta kalıyorsunuz.
Tekne Turu Bilet Satış noktası konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
3- Rum Kale(Tekne Turu):
Eski Halfeti’ye gelinir de tekne turu yapılmadan dönülmez. Daha öncesinde Rum Kale’ye Gaziantep tarafından 2 defa gelmiştim. O taraftan tekne turu bazı olumsuzluklardan dolayı yapamamıştık. Ama Halfeti tarafından tekne turunun daha güzel olduğunu söyleyebilirim. Belediyenin bir bilet satış noktası bulunuyor ve sırası gelen tekneye buradan alınıyorsunuz.
Tekne yol boyunca Kral Kızı mağarası, Rum Kale ve Savaşan köyüne uğruyor. Rum Kale hakkında daha önce ayrıntılı bir yazıyı ele almıştım.
Tekne Rum Kalenin hemen karşısından nehir boyunca geçiyor. Geçiş sırasında Rum Kale hakkında bilgi veriliyor. Tekne turuna akşamüzeri çıktıysanız güneş o taraftan battığı için ters ışığa düşüyorsunuz. Bunu da bir fotoğraf sever olarak göz önünde bulundurmanızı tavsiye ederim.
Rum Kale konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
4- Savaşan Köyü (Tekne Turu):
Halfeti’nin simgelerinden olan Savaşan köyü, barajın su tutması ile büyük ölçüde sular altında kalmış durumda. Özellikle fotoğraflara konu olmuş o cami minaresinin bulunduğu yer Savaşan köyü. Teknelerin buraya yakın geçip bol bol fotoğraf alabildiğiniz köyün hemen karşısında nehir sahilinde bulunan çay bahçesinde mola veriyorsunuz. Buradan da köyün manzarası eşliğinde çay içebilirsiniz.
Savaşan Köyü konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
5- Kral Kızı Mağarası (Tekne Turu):
Tekne turunda karşıdan görebildiğiniz Kral Kızı mağarası, bir yer altı şehri bulunuyormuş. Tekne turu ile buraya inip girebilmek mümkün değil. Sadece karşıdan görerek rehberlik yapıyorlar.
Kısaca anlatılanı özetlemek gerekirse;
“Rivayetlere göre Rum Kalesi Kralı bu mağarayı kızı için yaptırmış. Mağara oval yapıda ve mağara girişinde “N” şeklinde bir niş bulunmaktaymış. Bu niş buranın bir tapınak olarak yapıldığının göstergesi olarak kabul edilmekteymiş. İçerisinde Z şeklinde tüneller bulunmaktaymış ve mağaraya karadan iniş oldukça zormuş”
Kral Kızı Mağarası konum bilgisi için lütfen tıklayınız.
6- Siyah Gül:
Aşkın simgesi haline gelmiş olan gülün siyah olanı dünyada sadece Halfeti’de yetişmektedir. Halk tarafından “Arap Gelini”, ”Arap Güzeli”, “Mezopotamya Sümbülü” olarak adlandırılmaktadır. Sadece Halfeti’ye has iklim şartlarında yetişebilen siyah gül, çeşitli koku, kolonya ürünleri bulunmaktadır. Diğer güller gibi bahar aylarında çiçek veren siyah gül, fide olarak da satılıyor. Ama söylendiğine göre başka yörelerde dikildiğinde gülün renginin koyu kırmızıya döndüğü görülmüş. İlkim şartları mıdır bilinmez ama dünyada sadece Halfeti’de yetişmesi gerçekten çok güzel bir ayrıcalık.
Siyah Gül Ne Anlama Gelir?
Siyah renk genellikle hüznü metemi, yası ve umutsuzluğu simgelese de siyah gülün anlamı, bitmeyen kara sevdayı, vazgeçilmez aşkı simgeliyor.
Halfeti’ye nasıl gidilir?
Halfeti’ye karayolu ile ulaşabilmek için, Şanlıurfa ile Gaziantep’i birbirine bağlayan D400 karayolu ve otoyolu birbirine bağlayan bağlantı yolundan ulaşılmaktadır. Ayrıca Birecik şehir merkezinden de tabelaları takip ettiğiniz vakit Halfeti’ye kolayca ulaşabilirsiniz.
Birecik şehir merkezine yaklaşık 41 km. Şanlıurfa il merkezine 112 km. ve Gaziantep merkezine ise 105 km. mesafede bulunmaktadır.
En yakın havayolu ulaşımı ise Şanlıurfa ve Gaziantep’ten sağlanabilir. Yine özel ya da toplu taşıma araçları ile Halfeti’ye ulaşılabilmekte. Gaziantep’ten Halfeti’ye toplu taşma ile ulaşabilmek için, Birecik’e gelmeniz gerekiyor. Şanlıurfa otogarından 72 numaralı otobüsler ile direk Halfeti’ye ulaşım sağlayabilirsiniz. Bana kalırsa ulaşımın en sağlam yolu ise ya kendi aracınız ya da araç kiralamak olacaktır.
[Halfeti konum bilgisi için lütfen tıklayınız]
Halfeti’ye ne zaman gidilir?
Halfeti, yazın çok sıcak oluyor. Özellikle baraj nedeniyle oldukça nemli. Tavsiyem mart, nisan ve mayıs aylarında gezmeniz olacaktır. Küçük ama şirin bir merkezi olan Halfeti, günü birlik gezebileceğiniz büyüklükte. Birde tekne turu ile Rum Kale ve Savaşan köyüne gittiğinizde turunuz bitiyor. Ayrıca nehir üzerinde kurulu olan kafe veya restoranlarda oturabilirsiniz.
Halfeti’de nerede kalınır?
“Cittaslow” unvanına sahip olan Halfeti, oldukça sakin bir şehir. Son zamanlarda birçok ziyaretçiye ev sahipliği yapmakta. Eğer Halfeti’de konaklamak istiyorsanız, pek çok seçeneğiniz olmayacak. Eski Halfeti ve Fırat nehrine hâkim bir konumda olan Şitamrat Otel size önerim olacaktır. Bunun yanında Kasr-ı Canan Butik otel ve Gül Konağı butik otel ve Halfeti Socrates Antik Konukevleri benim gezerken gördüklerim. Bunların dışında birkaç daha butik otel tarzı konaklama merkezleri mevcut. Siz yine de gelmeden rezervasyonunuzu yaptırmayı unutmayın.
Halfeti’de ne yenir, içilir?
Konu ve yer Güneydoğu bölgesinde olunca lezzetler her zaman ön planda. Halfeti, yeme konusunda daha öncelikli olarak sadece bölgede yetişen “şabut balığı”dır. Birçok restoranın girişinde bu balığın lezzetinden bahsedilmektedir. Ayrıca İsraillilerin bu balığı kutsal saydıkları gazetelere konu olmuştu.
Daha önce Birecik hakkında yazmış olduğum yazımda da belirttiğim gibi buralarda Birecik patlıcanı çok meşhur. Patlıcan kebabı ve haşhaş kebabı da Halfeti’de çok meşhur.
Biz daha çok yöreye has karışık kebap yemiştik, sizde karışık kebap tercih edebilirsiniz.
Ayrıca nehir üzerindeki yüzen restoranlarda çok güzel kahvaltı olduğunu söylemeden geçemeyeceğim. Şahsen benim kahvaltı yapmaya fırsatım olmadı ama Fırat manzarası eşliğinde harika kahvaltı yapabilirsiniz.
Halfeti hakkında kendi notlarım
Yıllardır gitme fırsatımın olmadığı Halfeti’ye sonunda ailecek gidebildik. Günü birlik her yerini gezebileceğiniz büyüklükte olan Halfeti, hafta sonları da oldukça yoğun ve kalabalık oluyormuş. Hafta içi gitmemize rağmen oldukça kalabalıktı.
Bölgede hafta sonu ne yapabiliriz diye soranlara güzel bir alternatif olacağını düşünüyorum. Sadece bahar aylarını tercih etmenizi tavsiye ederim. Yoksa yazın giderseniz bütün sıcağı yersiniz, Benden söylemesi.
Biz gezdik gördük, Sen de Gez Gör Bence..
